I u budžetskom organizmu, naime, kao u ljudskom, postoje dobri i loši troškovi: loši su subvencije, dotacije i slični rashodi koji narušavaju zdravlje budžeta, dok su dobri investicije i drugi rashodi koji u perspektivi poboljšavaju stanje lokalne ekonomije i na taj nacin konsoliduju opstinsku blagajnu.

Budžetskim planom za tekucu godinu, lokalna uprava je planirala da se efikasnom naplatom poreza i taksi obezbijede znacajni prihodi, a umjesto toga ostvareni su prihodi ispod ocekivanih.

Naplata pojedinih poreza i taksi se, uprkos velikim očekivanjima lokalne uprave, pokazala kao prilično siromašan izvor, a javna preduzeća (što se i očekivalo) kao tvrd orah. Uzmimo, recimo, Agenciju za izgradnju i razvoj Berana (sa 110.000 evra ili skoro 50% vise) dodatnih troškova, dala je ubedljivo najveći pojedinačni doprinos probijanju budžetskih okvira.

Ruku na srce, itekako pozitivno iznanadjenje predstavljaju povecani primici na poziciji naknada, od cega je najznacajnije povecanje naknade za korišcenje i eksploataciju vodotoka, za 163,000.00 eura ili za skoro (sedam puta veci iznos od planiranog) što je za svaku pohvalu.

Pravosnažne presude i sudska izvršenja oštetila budžet Opstine

Prema zvanicnom obrazlozenju Odluke o izmjenama i dopunama Odluke o budžetu Opštine Berane za 2016.godinu, jedan od znacajnijih razloga za donošenje pomenute odluke predstavlja znacajno povecanje izdataka u dijelu otplate obaveza iz ranijih godina koji su prouzrokovani najvecim dijelom pravosnažnim presudama i sudskim izvršenjima na štetu Opštine Berane. Ukupni izdaci po ovom osnovu ce do kraja godine dostici iznos od neverovatnih 600.000 evra, iako je (prvobitno planirano 283,700.00 eura).

Iznos od 600.000 evra (po osnovu troškova sudskih postupaka) predstavlja ozbiljnu prijetnju po finansijsku stabilnost lokalne uprave u Beranama. To treba ozbiljno da zabrine celnike lokalne vlasti, koji bi u najmanju ruku trebali da izvrse analizu izgubljenih sudskih sporova, proisteklih iz ugovornih odnosa, sa tacnom evidenciom razloga koji su uticali da se sporovi izgube. Pomenuto treba uraditi, da se slicne greske vise nikad ne ponove.

Prema nasim saznanjima, aktuelna vlast najveci problem u gubitku sudskih sporova, ima zbog „stetnih“ ugovara koje su u najvećem broju slučajeva potpisala lica u izvršnoj vlasti ranijih saziva, to jest da je u najvecem broju slucajeva riječ o "naslijeđenim predmetima iz ranijeg perioda“.

Medjutim, ovdje se postavlja pitanje, zasto aktuelna vlast nije napravila potrebne procjene i sa određenim brojem podnosilaca tužbi usla u proces vansudskog poravnanja, ako je (bar malo) bilo naznaka da će nadležni sud uvažiti određeni broj tužbi pravnih i fizičkih lica protiv Opstine. Da li bi se na pomenuti nacin smanjili gubici Opstine?

Šta je sve izgubljeno na ime sudskih troskova?

U poslednje tri godine, Opstina Berane „protracaila“ je preko 1.000.000 evra, praveci neshvatljive troskove u vidu „izgubljenih“ sudskih sporova, a od tog iznosa (samo u toku ove godine) napravljan je gubitak od 600.000 evra.

Prema Izvjestaju o reviziji predloga zavrsnog racuna budžeta Opstine Berane za 2014.godinu, protiv Opštine se vodilo ukupno 54 sudska spora, uglavnom za isplatu zarada i naknadu štete.

„Ukupna vrjednost navedenih sporova iznosi 1.302.383€. Od ovog iznosa najveći dio se odnosi na jedno fizičko lice koje vodi spor radi naknade štete u vezi eksproprijacije u vrijednosti od 734.440 €. U vezi ekspropriacije vodi se još nekoliko sudskih sporova koji se odnose na prethodne godine. Do okončanja ovih sporova ne mogu se utvrditi njihovi efekti na budžetske rashode, niti mogući drugi odlivi sredstava sa računa budžeta u narednom periodu“ – navodi se u Izvjestaju.

O koliko velikim parama je riječ, pokazuje podatak da je za izgubljeni novac (kroz sudske sporove) u protekle tri godine, moglo da se izgradi preko 30 stanova (od po 60 metara kvadratnih). I to pod uslovima, da kvadrat košta 800 evra.

Da je, kao što nije, tokom poslednje tri godine Opstina Berane, bila manje rasipnicki orijentisana (posebno kroz sudske sporove), a više investirala i pametno ulagala novac, do sada bi izgradila nekoliko vrtica i obnovila na desetine seoskih skola, izgradila nekoliko mostova, znatno poboljsala putnu infrastrukturu i još mnogo toga.

Umjesto toga, dok lokalna uprava troši stotine hiljada evra, na ime troškova izgubljenih sudskih sporova, većina strateških projekata i dalje je na čekanju i po svemu sudeci od njih neci biti nista. Dokle cemo placati tudje greske? Ima li ovome kraja?